Jean Raspail, “Pierścień rybaka”

  Jean Raspail, Pierścień rybaka, [Klub Książki Katolickiej], 2005

Jean Raspail urodził się 5 lipca we Francji, w Chemille-sur-Deme. Podróżnik i wielokrotnie nagradzany pisarz – otrzymał m.in. Grand Prix du Roman Akademii Francuskiej. Mieszka w Paryżu. Jest gorącym zwolennikiem monarchizmu  i nie kryje swojego głębokiego przywiązania do tradycyjnych wartości katolickich. Poglądy te przenosi do swojej twórczości.

Wiek XIV, upadek Rzymu. To początek najciemniejszych lat chrześcijaństwa. Papież opuszcza Wieczne Miasto i przenosi Stolicę Piotrową do Francji, obierając za swą siedzibę Awinion. Jednak przeżarty korupcją, opanowany przez możne rodziny Rzym nie zamierza oddać Stolicy Apostolskiej i wybiera nowego Papieża. Jest więc ich dwóch. Jeden w Rzymie, drugi w Awinionie. Ale który jest prawdziwy? Który jest fałszywy? Który to namiestnik Chrystusowy na tym świecie? Który jest antypapieżem ? Wielka schizma zachodnia staje się faktem. Rozpoczyna się brudna, groteskowa gra o władzę duchową i polityczną nad całą średniowieczną Europą.

Sześć wieków później przez Francję wędruje starzec. Kim jest człowiek, który wzbudza zainteresowanie watykańskiej administracji ówczesnego Papieża Jana Pawła II ? Jaką kryje tajemnicę? Kto kryje się pod łachmanami biednego włóczęgi o sercu tak czystym i duchu prawym?

Jean Raspail z właściwą sobie wirtuozerią w perfekcyjny sposób godzi dwa światy – literaturę historycznego faktu splata z niemalże rycerskim eposem. Byłoby nieporozumieniem stwierdzić, że powieść ze względu na niesamowity ładunek historycznych faktów, postaci, dat, nabiera podręcznikowego charakteru. Prędzej to historyczna rozprawa naukowa, która jak surowy diament nabiera szlifu pod mistrzowskim piórem Raspaila. Jego umiejętność ubierania suchych faktów w fabułę podniosłą i wzbudzającą wzruszenie, przy jednoczesnym wystrzeganiu się popadania w ckliwość, jest zdumiewająca. W tak ciasno opiętą gorsetem historycznej prawdy opowieść, potrafił wpleść piękną literacką fikcję, która niezaprzeczalnie tworzy powieść porywającą czytelnika ku wielkiej, niemalże awanturniczej przygodzie. Fabuła jest dynamiczna, a zarazem nie pośpieszna. Jest ze wszech miar dopracowana. Autor trudnej historii, którą opowiada, nie próbuje upiększać, lukrować słodyczą poprawności. Wręcz przeciwnie. Nie lawiruje, nie pomija faktów niewygodnych i cierpkich. Nie hamuje ręki przed nakreśleniem postaci pełnych brzydoty, małostkowości, często wywołujących u czytelnika grymas obrzydzenia. Nawet postacie, co do których wyraźnie daje nam  odczuć swoją autorska sympatię, czy nawet uwielbienie, nie są pozbawione skazy na wizerunku. Tym samym powieść jest niesamowicie prawdziwa, a przedstawiona historia wiarygodna.

Język jakim powieść jest napisana, jest czytelniczą ucztą samą w sobie. Wysmakowane słowa, frazy, zdania które Raspail przelewa na papier, są jak pociągnięcia gęsim piórem maczanym w szlachetnym aksamitnym atramencie, a nie tylko znakami po maszynowych popłuczynach drukarskiego tuszu. Powieści nie wypada pożreć w porywie entuzjazmu, jaki wywołuje. Należy ją smakować, jak najznamienitszy rarytas z literackiej kuchni. Jest jak kawior podany na srebrnej łyżeczce pośród plebejskich serowych koreczków na drewnianej wykałaczce.

W tej powieści przekonania Raspaila, jego niepoprawność polityczna, uwielbienie monarchii i wyraźny ciąg ku tradycjonalizmowi w religii, są nad wyraz widoczne. Jak nieraz w swojej twórczości, także i tą powieścią daje wyraz swego sprzeciwu wobec kościoła katolickiego w jego współczesnej postaci. Tym milszy, dla mnie osobiście, i zaskakujący, jest sposób, w jaki Raspail przedstawia na kartach swojej powieści  Jana Pawła II. Nieliczne nawiązania do  Papieża Polaka, mają wyraźnie pozytywny charakter, nacechowany wielkim szacunkiem dla jego osoby.

To druga powieść Jeana Raspail’a, którą miałem przyjemność przeczytać. I na pewno nie ostatnia. Tak jak kiedyś rozpalała mnie proza Paulo Coelho z jego Pielgrzymem czy Alchemikiem, tak teraz Jean Raspail budzi podobne emocje. Polecam Pierścień rybaka, jako wysmakowaną lekturę dla poszukujących literackich doznań najwyższej klasy.

Autorem recenzji jest Rafał Kosz.