Languages Podcasts Polish Polish with John

Łacina, Greka i Sankskryt – Polish with John #108 [A2]

Written by Ioannes Oculus

You probably have heard about Latin, maybe ancient Greek. Have you heard about Sanskrit, another ancient language? If not, here is the place to start! Enjoy listening! 🙂

Transcript

Cześć! Co u was słychać? Witajcie w kolejnym podcaście “Polish with John”. Nazywam się Jan Oko i chcę Wam pomóc w nauce języka polskiego.

Co łączy języki francuski, hiszpański, włoski, rumuński, kataloński i jeszcze kilka innych? Są to języki romańskie, które mają wspólne korzenie w łacinie. Łacina to starożytny język, który dzisiaj istnieje w wielu innych językach, bo tak bardzo się zmienił w różnych regionach. Inaczej z greką. Greka albo język starogrecki to też starożytny język, który jednak nie ma już tylu potomków. Dzisiaj istnieje tylko język nowogrecki, czyli ten, który można usłyszeć na przykład w Grecji. Oba te języki są bardzo ważnym elementem kultury europejskiej. W obu tych językach napisano wiele książek, poematów, wierszy, traktatów filozoficznych i naukowych. Do dzisiaj na wielu uniwersytetach można studiować filologię klasyczną, czyli właśnie te dwa języki i to co w nich zostało stworzone. Łacina i greka. Dlaczego więc w tytule tego podcastu jest sanskryt? Aby odkryć, co łączy te trzy starożytne języki musimy się cofnąć w czasie.

Jest rok 1786, a dokładnie 2 lutego. William Jones, ma wykład, który stworzy nową dziedzinę nauki, który da początek wielu innym, bardzo ciekawym badaniom. Co takiego powiedział William Jones tam w Indiach, na zjeździe Asiatic Society?

Sanskryt to język starożytny, o cudownej strukturze, doskonalszy od greki i bogatszy od łaciny oraz bardziej wyrafinowany od obu tych języków, a jednocześnie to język dzielący z nimi tak wiele podobieństw, zarówno w kwestii korzeni słów jak i form gramatycznych, że niemożliwym jest sądzić, że jest to przypadek. To podobieństwo jest tak silne, że żaden filolog nie może badać wszystkich trzech nie sądząc, iż pochodzą ze wspólnego źródła, które prawdopodobnie już nie istnieje. Z podobnym powodów, choć już nie o takiej mocy, można podejrzewać, że języki gocki i celtycki, choć stopione później z innymi językami, mają to samo pochodzenie co sanskryt. Także język staroperski mógłby prawdopodobnie być przypisanym do tej samej rodziny.

Dziś wiemy, że ta rodzina to rodzina języków indoeuropejskich, a język z którego wywodzą się języki wspomniane przez Williama Jonesa to praindoeuropejski. Do tej rodziny, co wiemy dzięki późniejszym badaniom, należą też języki germańskie, słowiańskie i inne.

Ciekawostką jest, że o ile klasyczną łaciną czy greką nie posługuje się dzisiaj żaden native speaker, to w Indiach ma mieszkać około trzy tysiące osób, które deklarują, że ich językiem ojczystym jest właśnie sanskryt. Takim miejscem jest wioska Mattur, gdzie żyje bardzo dużo osób posługujących się sanskrytem od kołyski.

Historia sanskrytu jest długa i ciekawa. Na pewno mógłbym nagrać nie jeden podcast na ten temat. Dzisiaj jednak nie mamy na to czasu. Tylko krótko wspomnę, że to właśnie w tym języku, a dokładnie w jego jeszcze starszej formie – języku wedyjskim, spisano Rygwedę, zbiór hymnów, który powstał być może nawet 3500 (trzy i pół tysiąca) lat temu. Inną ciekawostką jest fakt, że około dwóch i pół tysiąca lat temu uczony, który nazywał się Panini napisał pierwszą na świecie książkę do gramatyki. Była to naturalnie gramatyka sanskrytu. Istnieje legenda, która mówi, że Panini studiując gramatykę zobaczył boga Maheśwarę (Śiwę). Ten uderzył 14 razy w bęben, a te dźwięki ułożyły się w zestaw sanskryckich reguł.

Interesuje was historia języków? Czy wiecie, do jakiej rodziny należy wasz język ojczysty, jakich ma przodków i kuzynów? Dla mnie te tematy są bardzo interesujące i chciałbym kiedyś znaleźć czas, żeby nauczyć się wielu nowych dla mnie języków starożytnych. Może kiedyś się uda, kto wie?

Dziękuję Wam bardzo za ten odcinek. Zapraszam na mój blog ioannesoculus.com albo polishwithjohn.com. Będę wdzięczny za wsparcie mnie na serwisie Patreon. Tym którzy już to robią, serdecznie dziękuję! Trzymajcie się zdrowo i trzymam za was kciuki! Do usłyszenia!

You can download the transcript as a pdf file: Polish with John #108 Łacina, Greka i Sankskryt [A2]


In the podcast, I used Sour Tennessee Red by John Deley and the 41 Players; source: https://www.youtube.com/audiolibrary/music (attribution not required).

About the author

Ioannes Oculus

I am addicted to languages, both modern and ancient. No language is dead as long as we can read and understand it. I want to share my linguistic passion with like minded people. I am also interested in history, astronomy, genealogy, books and probably many others. My goals now are to write a novel in Latin, a textbook for Latin learners, Uzbek-Polish, Polish-Uzbek dictionary, modern Uzbek grammar and textbook for learners. My dream is to have a big house in UK or USA where I could keep all my books and have enough time and money to achieve my goals.

Leave a Comment

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.