Languages Podcasts Polish Polish with John

Dziwna Wielkanoc – Polish with John #071 [A2]

Written by Ioannes Oculus

It’s Easter but not a very typical one. Instead of mass religious events, everyone is staying at home. The cause is, of course, the Chinese virus. However, Christians in Poland still celebrate it. Christianity is a strong element of Polish culture, literature and tradition. That’s why it’s good to know some religious vocabulary. So let’s do it! Enjoy! 🙂

Transcript

Cześć! Co u was słychać? Witajcie w kolejnym podcaście “Polish with John”. Nazywam się Jan Oko i chcę Wam pomóc w nauce języka polskiego.

Dziwne są te święta Wielkiej Nocy. Ciche, spokojne, ale też bez spotkań rodzinnych, bez tej świątecznej atmosfery. Święta w kwarantannie. Cały świat od tygodni i miesięcy walczy z koronawirusem. Wróg to tak niebezpieczny, że wszyscy którzy mogą są w domach i nie spotykają się ze sobą. Mimo to Wielkanoc jest najważniejszym chrześcijańskim świętem. Ważniejszym od Bożego Narodzenia, choć zwykle jest skromniej obchodzona. O co więc chodzi w tym święcie.

Wielkanoc jest to święto, w którym wspominamy najważniejsze wydarzenie opisane w Biblii. Chodzi o zmartwychwstanie Jezusa Chrystusa. On, według opisów biblijnych, został zabity przez ukrzyżowanie, potem był pochowany. Umarł, ale pokonał śmierć i dał nowe życie wszystkim ludziom. Dzięki temu wszyscy możemy być zbawieni.

Użyłem dużo teologicznego, religijnego języka, ale on się przyda, jeżeli chcecie poznać polską kulturę, literaturę i historię. Od roku dziewięćset sześćdziesiątego szóstego, od chrztu Polski, chrześcijaństwo jest ściśle związane z naszą historią. Najstarsze teksty literackie po polsku, to teksty religijne. Wszystkim Polakom jest znana bardzo stara pieśń Bogurodzica. Jest tak stara, że potrzebujemy słownika, żeby zrozumieć jej słowa. Tak bardzo zmienił się nasz język od tamtego czasu. Inną, równie starą pieśnią jest pieśń Chrystus zmartwychwstan jest, śpiewaną właśnie na Wielkanoc. Jej tekst oryginalny, z czternastego wieku brzmi tak:

Krystus z martwych wstał je,

Ludu przykład dał je,

Eż nam z martwych wstaci,

Z Bogiem krolewaci

  Kyrie

Oczywiście dzisiaj śpiewa się tę pieśń ze zmodyfikowanym tekstem, tak aby łatwiej było ją zrozumieć.

Chrystus zmartwychwstan jest,

Nam na przykład dan jest;

Iż mamy z martwych powstać,

Z Panem Bogiem królować, Alleluja.

Widzicie jak zmienił się język? A ta obecna wersja i tak brzmi dzisiaj bardzo archaicznie. Archaiczny język, to stary język, taki, którego już się nie używa.

Wielkanoc to wielkie i ważne święto. Kształtowała i kształtuje chrześcijaństwo oraz polską kulturę. Co roku to właśnie na te święta kościoły są wypełnione po brzegi, ludzie modlą się, proszą Boga o przebaczenie grzechów i przychodzą na Msze święte. Tymczasem w tym roku w kościołach było pusto. Ludzie modlili się w domach, Msze były transmitowane w telewizji, a wiele z tradycyjnych obrzędów nie odbyło się. Dziwna ta wielkanoc, taka cicha i pusta. Ale może to też dobry czas, aby zobaczyć w świętach coś więcej niż tradycyjne obrzędy, zobaczyć to co w nich najważniejsze?

W tym odcinku było sporo słownictwa, które trochę postaram się teraz wyjaśnić. Zmartwychwstanie to dosłownie powstanie z martwych. Jeżeli ktoś sam pokonuje śmierć, to wstaje spośród tych, którzy są martwi. Msza święta, to zgromadzenie chrześcijan w kościele, którzy razem się modlą. Ksiądz odprawia Mszę świętą, a pozostali ludzie w niej uczestniczą. Grzech to wszystko co obraża Boga, to złe rzeczy, które robimy. Bóg przebacza grzechy, czyli je nam daruje. Można by powiedzieć, że już ich nie ma. Zbawienie to możliwość pójścia do nieba, do raju. W chrześcijańskiej teologii, ludzie z powodu grzechów nie mogą trafić do nieba. Grzechy i śmierć zostały jednak pokonane przez Jezusa, syna Bożego, a ludzie mogą dzięki temu być zbawieni, czyli trafić po śmierci do nieba, raju.

Mam nadzieję, że teraz łatwiej będzie wam zrozumieć sprawy związane z językiem religijnym. Warto go znać, bo wiele dzieł literatury polskiej go używa, czasem metaforycznie, czasem w innych kontekstach, ale jest on obecny i warto go znać, aby lepiej zrozumieć inne teksty.

Dziękuję Wam bardzo za ten odcinek. Zapraszam na mój blog ioannesoculus.com albo polishwithjohn.com. Będę wdzięczny za wsparcie mnie na serwisie Patreon. Tym którzy już to robią, serdecznie dziękuję! Trzymajcie się zdrowo i trzymam za was kciuki! Do usłyszenia!

You can download the transcript as a pdf file: Polish with John #71 Dziwna Wielkanoc [A2]


In the podcast, I used Sour Tennessee Red by John Deley and the 41 Players; source: https://www.youtube.com/audiolibrary/music (attribution not required).

About the author

Ioannes Oculus

I am addicted to languages, both modern and ancient. No language is dead as long as we can read and understand it. I want to share my linguistic passion with like minded people. I am also interested in history, astronomy, genealogy, books and probably many others. My goals now are to write a novel in Latin, a textbook for Latin learners, Uzbek-Polish, Polish-Uzbek dictionary, modern Uzbek grammar and textbook for learners. My dream is to have a big house in UK or USA where I could keep all my books and have enough time and money to achieve my goals.

Leave a Comment

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.